Een vrijwillige bewindvoerder is iemand die op verzoek van een persoon zelf wordt aangesteld om zijn of haar financiële belangen te behartigen. In tegenstelling tot een wettelijk bewindvoerder, die door de rechter wordt benoemd en vaak bij complexe schuldenproblematiek of geestelijke/lichamelijke beperkingen betrokken is, kiest iemand bij vrijwillig bewind zelf voor deze vorm van ondersteuning. Het is een vorm van praktische hulp, meestal met als doel financiële rust en overzicht te creëren, bijvoorbeeld bij ouderdom, een tijdelijke ziekte, of simpelweg omdat iemand moeite heeft met administratie.
De vrijwillige bewindvoerder helpt bij het beheren van inkomsten, uitgaven, betalingen en eventuele schulden. Vaak wordt er maandelijks een budgetplan opgesteld: hoeveel geld komt er binnen, wat moet er betaald worden, wat blijft er over? De vrijwillige bewindvoerder zorgt ervoor dat vaste lasten op tijd worden voldaan, kijkt kritisch naar abonnementen of verzekeringen, en biedt overzicht in de papieren rompslomp die daarbij komt kijken. Deze aanpak zorgt er niet alleen voor dat rekeningen betaald worden, maar ook dat er een gevoel van controle terugkomt bij degene die hulp vraagt.
Wat deze vorm van bewindvoering uniek maakt, is dat het gebaseerd is op vertrouwen en vrijwilligheid. Er is geen sprake van een juridische maatregel zoals bij beschermingsbewind. De persoon die geholpen wordt, blijft zelf juridisch verantwoordelijk en kan op elk moment de hulp beëindigen of veranderen. De vrijwillige bewindvoerder kan een familielid zijn, een vriend of kennis, maar ook een professional – denk aan iemand van een welzijnsinstelling of een budgetcoach die deze rol op zich neemt.
De afspraken tussen de vrijwillige bewindvoerder en de persoon die hulp ontvangt, worden meestal vastgelegd in een overeenkomst. Hierin staat beschreven welke taken de bewindvoerder op zich neemt, of hij of zij bijvoorbeeld alleen meekijkt bij betalingen of ook daadwerkelijk de bankzaken regelt. Omdat er geen rechter aan te pas komt, is het belangrijk dat beide partijen helder communiceren en duidelijke afspraken maken. Op die manier voorkom je misverstanden en blijft het contact gezond en wederzijds respectvol.
Het kan zijn dat iemand slechts tijdelijk een vrijwillige bewindvoerder nodig heeft. Bijvoorbeeld in een periode van ziekte, burn-out of na een overlijden van een partner waarbij plots veel financiële zaken geregeld moeten worden. In zo’n situatie kan een vrijwillige bewindvoerder helpen orde op zaken te stellen, en zodra de persoon zich weer zeker genoeg voelt, wordt de hulp afgebouwd. Het geeft ademruimte. Maar er zijn ook mensen die langdurig ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld door ouderdom of beperkte digitale vaardigheden. Voor hen is het fijn om iemand te hebben die structureel helpt en die waakt over de financiële situatie.
Het is belangrijk dat de vrijwillige bewindvoerder beschikt over voldoende financiële kennis en betrouwbaar is. Deze persoon moet discreet kunnen omgaan met gevoelige informatie, niet oordelen, en met geduld uitleg geven. Er zijn situaties denkbaar waarin er veel frustratie, schaamte of stress speelt bij degene die hulp ontvangt. Een goede vrijwillige bewindvoerder weet hier zorgvuldig en menselijk mee om te gaan, en werkt stap voor stap aan vertrouwen en overzicht. Vaak speelt empathie een net zo grote rol als cijfermatig inzicht.
Soms groeit een vrijwillig bewindtraject uit tot meer dan alleen financiële ondersteuning. In gesprekken komen bredere levensvragen of zorgen naar boven. De bewindvoerder is dan niet alleen een administratieve hulp, maar ook een klankbord. Dit maakt het werk soms intensief, maar ook betekenisvol. Toch moet de vrijwillige bewindvoerder zich altijd bewust blijven van de grenzen van zijn of haar rol. Als er bijvoorbeeld sprake is van ernstige schulden, verslaving of juridische problemen, is het belangrijk dat er professionele hulp wordt ingeschakeld.
In sommige gevallen kan een vrijwillig bewindvoerder de stap naar officieel bewind helpen voorbereiden. Als blijkt dat de situatie te complex wordt, of dat er een beschermingsmaatregel nodig is, kan de vrijwilliger samen met de betrokkene contact opnemen met een bewindvoerder die via de kantonrechter wordt aangesteld. In die zin kan vrijwillig bewind ook een brugfunctie vervullen tussen zelfstandigheid en professionele zorg.
Wat het meeste telt in een vrijwillig bewindtraject is dat de persoon in kwestie zich geholpen, gehoord en gerespecteerd voelt. De financiële situatie mag dan het uitgangspunt zijn, het uiteindelijke doel is rust, zelfvertrouwen en grip op het leven. Vrijwillig bewind gaat dan ook niet over geld alleen, maar over het herstellen van balans en het ondersteunen van autonomie. In een samenleving waar administratie en financiële systemen steeds complexer worden, is het waardevol dat er mensen zijn die hun tijd, kennis en aandacht inzetten om een ander op weg te helpen. De vrijwillige bewindvoerder is daarmee niet alleen een boekhouder, maar vooral een betrouwbare bondgenoot.
